Kết cỏ ngậm vành là gì? 🙏 Nghĩa Kết cỏ ngậm vành
Kết cỏ ngậm vành là gì? Kết cỏ ngậm vành là thành ngữ Hán Việt chỉ sự đền ơn đáp nghĩa, bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với người đã giúp đỡ mình. Thành ngữ này bắt nguồn từ hai điển tích cổ Trung Hoa, được Nguyễn Du sử dụng trong Truyện Kiều. Cùng tìm hiểu nguồn gốc và ý nghĩa sâu xa của thành ngữ này nhé!
Kết cỏ ngậm vành nghĩa là gì?
Kết cỏ ngậm vành (chữ Hán: 結草銜環 – Kết thảo hàm hoàn) là thành ngữ chỉ việc đền ơn trả nghĩa, báo đáp công ơn người đã cứu giúp mình. Đây là cách nói văn chương, thể hiện lòng biết ơn sâu sắc.
Thành ngữ “kết cỏ ngậm vành” được ghép từ hai điển tích riêng biệt: “kết cỏ” (結草 – kết thảo) và “ngậm vành” (銜環 – hàm hoàn). Cả hai đều nói về việc đền ơn đáp nghĩa sau khi được cứu giúp.
Trong Truyện Kiều, Nguyễn Du viết: “Dám nhờ cốt nhục tử sinh / Còn nhiều kết cỏ ngậm vành về sau” – Kiều mong được Sở Khanh cứu giúp và hứa sẽ đền đáp ơn sâu.
Nguồn gốc và xuất xứ của “Kết cỏ ngậm vành”
“Kết cỏ ngậm vành” có nguồn gốc từ hai điển tích Trung Hoa thời Xuân Thu và Đông Hán, được du nhập vào văn học Việt Nam.
Điển tích “Kết cỏ”: Thời Xuân Thu, Ngụy Thù nước Tấn có người thiếp xinh đẹp. Trước khi mất, ông dặn con trai Ngụy Khoả chôn sống nàng theo mình. Nhưng Ngụy Khoả có lòng nhân từ, không nỡ tuân theo. Sau này khi đánh nhau với tướng Tần là Đỗ Hồi, Ngụy Khoả được cha người thiếp hiện về kết cỏ làm vướng chân ngựa địch để báo ơn.
Điển tích “Ngậm vành”: Đời Đông Hán, cậu bé Dương Bảo cứu con chim sẻ vàng bị thương. Sau khi chim khỏe, cậu thả cho bay đi. Đêm ấy, có đồng tử mặc áo vàng ngậm bốn chiếc vòng ngọc đến tạ ơn, nói mình là sứ giả của Tây Vương Mẫu.
Kết cỏ ngậm vành sử dụng trong trường hợp nào?
Thành ngữ “kết cỏ ngậm vành” được dùng khi muốn bày tỏ lời hứa đền ơn, thể hiện lòng biết ơn sâu sắc, hoặc nói về đạo lý “uống nước nhớ nguồn” trong văn chương và giao tiếp trang trọng.
Các ví dụ, trường hợp và ngữ cảnh sử dụng “Kết cỏ ngậm vành”
Dưới đây là một số ví dụ giúp bạn hiểu rõ cách sử dụng thành ngữ “kết cỏ ngậm vành”:
Ví dụ 1: “Dám nhờ cốt nhục tử sinh / Còn nhiều kết cỏ ngậm vành về sau.” (Truyện Kiều)
Phân tích: Kiều hứa sẽ đền đáp ơn cứu mạng nhiều lần, thể hiện sự chân thành và lòng biết ơn sâu sắc.
Ví dụ 2: “Ơn cứu mạng ngày xưa, con xin kết cỏ ngậm vành báo đáp.”
Phân tích: Dùng trong lời hứa đền ơn, mang sắc thái trang trọng, văn chương.
Ví dụ 3: “Tấm lòng kết cỏ ngậm vành của người học trò khiến thầy giáo vô cùng cảm động.”
Phân tích: Chỉ lòng biết ơn sâu sắc của học trò đối với thầy giáo.
Ví dụ 4: “Dù có phải kết cỏ ngậm vành, tôi cũng nguyện đền đáp ơn sâu của bác.”
Phân tích: Thể hiện quyết tâm báo đáp công ơn dù phải trả giá bằng mọi cách.
Ví dụ 5: “Người xưa dạy phải biết kết cỏ ngậm vành, uống nước nhớ nguồn.”
Phân tích: Dùng để nhắc nhở đạo lý biết ơn trong văn hóa truyền thống.
Từ đồng nghĩa và trái nghĩa với “Kết cỏ ngậm vành”
Dưới đây là bảng tổng hợp các từ đồng nghĩa và trái nghĩa với “kết cỏ ngậm vành”:
| Từ Đồng Nghĩa | Từ Trái Nghĩa |
|---|---|
| Đền ơn đáp nghĩa | Vong ơn bội nghĩa |
| Uống nước nhớ nguồn | Ăn cháo đá bát |
| Ăn quả nhớ kẻ trồng cây | Qua cầu rút ván |
| Báo đáp ơn sâu | Bội bạc phụ tình |
| Ghi lòng tạc dạ | Tráo trở bạc tình |
| Tri ân báo đáp | Phản bội ân nhân |
Dịch “Kết cỏ ngậm vành” sang các ngôn ngữ
| Tiếng Việt | Tiếng Trung | Tiếng Anh | Tiếng Nhật | Tiếng Hàn |
|---|---|---|---|---|
| Kết cỏ ngậm vành | 結草銜環 (Jié cǎo xián huán) | Repay kindness / Return a favor | 結草銜環 (Kessō kankan) | 결초보은 (Gyeolchoboeun) |
Kết luận
Kết cỏ ngậm vành là gì? Tóm lại, đây là thành ngữ Hán Việt chỉ việc đền ơn đáp nghĩa, xuất phát từ hai điển tích cổ Trung Hoa. Thành ngữ này nhắc nhở con người về đạo lý “uống nước nhớ nguồn” trong văn hóa phương Đông.
