Trịnh Hoàng Dương, Hà Diệu Ly

Củ nghệ vàng (Rhizoma curcumae longae) còn có các tên gọi như khương hoàng, vị cay đắng, tính bình, có tác dụng hành khí, hoạt huyết, làm tan máu, tan ứ và giảm đau. Trong dân gian, nghệ vàng được dùng để bôi lên da non cho mau liền da không bị nhiễm khuẩn, nhiều người dùng bột nghệ vàng và mật ong để chữa viêm loét dạ dày - tá tràng, các bệnh về viêm túi mật, sỏi mật. Thành phần hoá học có trong nghệ vàng là chất curcuminoid gồm: curcumin, demethoxycurcumin và isdemethoxycurcumin; trong đó, curcumin là thành phần chính. Theo xu hướng và yêu cầu tiêu chuẩn hoá chất lượng thuốc đông dược theo WHO là cần có chuẩn dược liệu, nghiên cứu này chiết xuất curcumin từ củ nghệ vàng và xây dựng bộ dữ liệu cho chất chiết curcumin nhằm hướng tới thiết lập chất đối chiếu curcumin phục vụ cho công tác kiểm tra chất lượng các sản phẩm có chứa curcumin lưu hành trên thị trường.

Nguyên liệu: Củ nghệ vàng khô do Công ty Cafecontrol thu mua ở Bắc Giang cung cấp.

Phương pháp nghiên cứu:

+ Chiết xuất, phân lập: Trích ly bằng siêu âm, cao được chiết với n-hexan để loại bỏ tinh dầu và kết tinh lại thu sản phẩm curcumin thô.

+ Tinh chế: Sản phảm curcuminoid thô được tiến hành sắc ký cột trên silica gel và tinh chế bằng sắc ký lỏng điều chế trên cột C-18, thu được curcumin tinh khiết.

+ Xây dựng bộ dữ liệu chuẩn của curcumin trên phổ hồng ngoại, phổ tử ngoại - khả kiến, xác định cấu trúc, độ tinh khiết, định lượng curcumin bằng HPLC.

Kết quả:

Quy trình chiết xuất curcumin từ củ nghệ vàng bằng siêu âm sử dụng ethanol 96% và tinh chế bằng sắc ký cột silica gel kết hợp HPLC điều chế trên pha đảo RP 18 thu được curcumin có độ tinh khiết cao (>99%), phương pháp chiết đơn giản, dễ áp dụng, cho hiệu suất chiết thu được khoảng 2,2%.

Bằng các phương pháp phổ nghiệm như UV-Vis, IR, NMR, điểm chảy và đo độ tinh khiết trên máy phân tích nhiệt DSC chúng tôi đã xây dựng bộ dữ liệu chuẩn để xác định cấu trúc curcumin.

Định lượng curcumin bằng HPLC trên cột pha đảo RP 18 cho hàm lượng 96,38% ± 0,136; so với chất chuẩn curcumin USP đạt yêu cầu chất lượng của nguyên liệu đối chiếu.

Hợp chất curcumin đang tiếp tục theo dõi độ ổn định để thiết lập chất chuẩn chiết từ dược liệu, phục vụ công tác kiểm nghiệm thuốc đông dược các sản phẩm có nguồn gốc dược liệu.