Tạp chí Ngôn ngữ và Đời sống, S. 4 (2014)

Cỡ chữ:  Nhỏ  Vừa  Lớn

NHÓM HƯ TỪ MANG Ý NGHĨA PHỦ ĐỊNH TRONG TIẾNG VIỆT

Bùi Thanh Hoa

Tóm tắt


Nhóm phụ từ phủ định trong ti ếng Việt gồm các  từ:   không,  chẳng,  chả,  đâu/  đâu  có,  nào/ nào có, khỏi, cóc, đếch, ứ, chưa. Về bình diện ý nghĩa, nhóm phụ từ trên có ý nghĩa khái quát phủ  nhận, bác bỏ  sự tồn tại của một sự tình, một việc, hành động hay đặc điểm nào  đó.  Bên  cạnh  nội  dung  phủ  định  khách  quan, các hư từ  trong nhóm có thể có sắc thái phủ  định có tình thái chủ  quan, đánh giá, nhấn mạnh… khá phong phú và sinh động. Về  bình diện  vị  trí  và đặc điểm kết hợp, nhóm phụ  từ  phủ  định thường có vị  trí đứng trước  biểu  thức  ngôn  ngữ  chứa  nội  dung  bị phủ  định, riêng  không, đâu  có thể  đứng sau hoặc đứng cuối câu. Nhóm phụ  từ  này có thể kết hợp với cá từ  chỉ   thời gian  bao giờ, khi nào, hề, từng…; các từ chỉ  không gian ở đâu, chỗ  nào,  đâu…;  các  từ  phiếm  chỉ  ai,  gì, sao…Về  bình  diện  sử  dụng,  nhóm  phụ  từ  phủ định  có thể  tham  gia  hình  thành  hành  động tường  thuật,  miêu  tả,  hành  động  bác  bỏ. Không, chưa  có thể  xuất hiện trong hầu hết các  phong  cách  chức  năng.  Các  phụ  từ  còn lại chỉ  xuất hiện trong phong cách sinh hoạt, nghị   luận,  nghệ  thuật.  Cóc,  đếch  mang  sắc thái  không  trang  trọng.  Biến  thể  thời  gian của nhóm là các hư từ  cổ  chăng, chửa; biến thể không gian là các từ nỏ, hổng.


Toàn văn: PDF

Tạp chí Ngôn ngữ và Đời sống