NHÓM HƯ TỪ MANG Ý NGHĨA PHỦ ĐỊNH TRONG TIẾNG VIỆT
Tóm tắt
Nhóm phụ từ phủ định trong ti ếng Việt gồm các từ: không, chẳng, chả, đâu/ đâu có, nào/ nào có, khỏi, cóc, đếch, ứ, chưa. Về bình diện ý nghĩa, nhóm phụ từ trên có ý nghĩa khái quát phủ nhận, bác bỏ sự tồn tại của một sự tình, một việc, hành động hay đặc điểm nào đó. Bên cạnh nội dung phủ định khách quan, các hư từ trong nhóm có thể có sắc thái phủ định có tình thái chủ quan, đánh giá, nhấn mạnh… khá phong phú và sinh động. Về bình diện vị trí và đặc điểm kết hợp, nhóm phụ từ phủ định thường có vị trí đứng trước biểu thức ngôn ngữ chứa nội dung bị phủ định, riêng không, đâu có thể đứng sau hoặc đứng cuối câu. Nhóm phụ từ này có thể kết hợp với cá từ chỉ thời gian bao giờ, khi nào, hề, từng…; các từ chỉ không gian ở đâu, chỗ nào, đâu…; các từ phiếm chỉ ai, gì, sao…Về bình diện sử dụng, nhóm phụ từ phủ định có thể tham gia hình thành hành động tường thuật, miêu tả, hành động bác bỏ. Không, chưa có thể xuất hiện trong hầu hết các phong cách chức năng. Các phụ từ còn lại chỉ xuất hiện trong phong cách sinh hoạt, nghị luận, nghệ thuật. Cóc, đếch mang sắc thái không trang trọng. Biến thể thời gian của nhóm là các hư từ cổ chăng, chửa; biến thể không gian là các từ nỏ, hổng.
Toàn văn: PDF
Tạp chí Ngôn ngữ và Đời sống