Phân biệt: Dè xẻn hay Dè sẻn là từ viết đúng chính tả?
Dè sẻn hay dè xẻn là câu hỏi phổ biến khi người dùng bị ảnh hưởng bởi cách phát âm. Đáp án duy nhất để dùng đúng tiếng Việt là dè sẻn. Tại sao lại như vậy? Hãy cùng VJOL – Tạp chí khoa học Việt Nam khám phá mẹo cực nhanh để ghi nhớ và tránh lặp lại lỗi này!
Dè sẻn hay dè xẻn đúng chính tả?
Dè sẻn là cách viết đúng, chỉ tính cách tiết kiệm quá mức, keo kiệt, không muốn chi tiêu. “Sẻn” có nghĩa là bủn xỉn, hà tiện.
Lỗi viết “dè xẻn” phổ biến do nhầm lẫn âm “s” với “x” khi phát âm nhanh. Nhiều vùng miền phát âm hai âm này gần giống nhau.
Dè sẻn nghĩa là gì?
Dè sẻn chỉ thái độ tiết kiệm quá đáng, keo kiệt trong chi tiêu, không muốn bỏ tiền ra ngay cả cho những việc cần thiết.
Trong giao tiếp xã hội, dè sẻn thường mang sắc thái tiêu cực, chỉ người quá tính toán, thiếu hào phóng trong các mối quan hệ.
Dè sẻn còn thể hiện lối sống quá cẩn trọng với tiền bạc, đôi khi ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và các mối quan hệ.
Nguồn gốc: “Dè” có nghĩa giữ gìn cẩn thận, “sẻn” là từ cổ chỉ tính keo kiệt, hai từ kết hợp nhấn mạnh tính hà tiện.
Ví dụ về cụm từ dè sẻn:
- Ông ấy dè sẻn từng đồng tiền nhỏ.
- Tính dè sẻn khiến cô mất nhiều bạn.
- Đừng quá dè sẻn trong việc đầu tư học hành.
- Người dè sẻn thường sống không vui.
- Dè sẻn quá mức trở thành keo kiệt.
- Anh ta dè sẻn ngay cả với gia đình.
- Sự dè sẻn làm hạn chế cơ hội phát triển.
- Dè sẻn lời khen cũng không tốt.
Từ “dè sẻn” thường được dùng để phê phán lối sống quá tính toán, thiếu sự rộng lượng cần thiết. Hiểu rõ “dè sẻn” giúp bạn kiểm tra chính tả và tránh nhầm lẫn không đáng có trong văn viết lẫn lời nói.
Dè xẻn nghĩa là gì?
“Dè xẻn” không có nghĩa trong tiếng Việt. “Xẻn” không phải là từ tồn tại với nghĩa keo kiệt như “sẻn”.
Việc viết “dè xẻn” là sai chính tả hoàn toàn, xuất phát từ nhầm lẫn phát âm giữa “s” và “x” trong một số vùng miền.
Bảng so sánh dè sẻn và dè xẻn
| Yếu tố | Dè sẻn | Dè xẻn |
|---|---|---|
| Phát âm | /dè sẻn/ | /dè xẻn/ |
| Ý nghĩa | Keo kiệt, bủn xỉn | Không có nghĩa |
| Từ điển | Có trong từ điển | Không tồn tại |
| Ngữ cảnh sử dụng | Miêu tả tính cách | Không sử dụng |
| Nguồn gốc từ vựng | Từ cổ tiếng Việt | Viết sai |
| Loại từ | Tính từ | Không xác định |
Phương pháp ghi nhớ dè sẻn đúng và nhanh gọn
Để ghi nhớ đúng, hãy liên tưởng “sẻn” với “bủn xỉn” – cả hai đều chỉ tính keo kiệt, đều dùng âm “s”.
- Phương pháp ngữ cảnh: Nhớ câu “Sống dè sẻn, bủn xỉn cả đời” – “sẻn” và “xỉn” đều dùng âm “s”, cùng nghĩa keo kiệt.
- Phương pháp so sánh từ gốc: “Sẻn” là từ cổ trong tiếng Việt chỉ tính hà tiện, không có từ “xẻn” với nghĩa này.
- Phương pháp từ điển: Tra từ điển chỉ có “dè sẻn” được ghi nhận, “dè xẻn” không tồn tại.
- Mẹo ghi nhớ âm vị: Âm “s” trong “sẻn” mềm mại như tính cẩn thận, còn “x” cứng – không phù hợp với nghĩa.
Xem thêm:
- Trốn con hay chốn con đúng chính tả? Nghĩa là gì?
- Sát giá hay xát giá là đúng chính tả? Cách dùng từ chuẩn
Tổng kết
Dè sẻn là cách viết đúng chính tả, diễn tả tính cách keo kiệt, tiết kiệm quá mức. Lỗi viết sai “dè xẻn” do nhầm lẫn phát âm “s” thành “x”. Hãy nhớ “sẻn” cùng nghĩa với “bủn xỉn” – cả hai đều dùng âm “s” để viết đúng.
