An-ca-lo-ít là gì? 🔬 Nghĩa An-ca-lo-ít

An-ca-lo-ít là gì? An-ca-lo-ít (alkaloid) là nhóm hợp chất hữu cơ có chứa nitơ, đa số có nhân dị vòng, có phản ứng kiềm, thường gặp trong thực vật và có dược lực tính mạnh. Đây là thuật ngữ quan trọng trong hóa học và dược học. Cùng tìm hiểu nguồn gốc, đặc điểm và ứng dụng của an-ca-lo-ít trong y học hiện đại nhé!

An-ca-lo-ít nghĩa là gì?

An-ca-lo-ít (alkaloid) là các hợp chất hữu cơ chứa nitơ, đa số có cấu trúc nhân dị vòng, có tính kiềm, thường được tìm thấy trong thực vật và đôi khi trong động vật, có dược tính mạnh ở liều thấp. Đây là định nghĩa được dược sĩ Polonovski đưa ra và được sử dụng rộng rãi.

Trong lĩnh vực khoa học, an-ca-lo-ít mang nhiều ý nghĩa quan trọng:

Trong dược học: An-ca-lo-ít là nguồn nguyên liệu quý để bào chế thuốc. Nhiều loại thuốc giảm đau, gây tê, chống sốt rét đều có nguồn gốc từ alkaloid như morphin, codein, quinin.

Trong độc chất học: Nhiều an-ca-lo-ít có độc tính cao, có thể gây ngộ độc nghiêm trọng nếu sử dụng sai cách. Ví dụ: strychnin, nicotin, atropin.

Trong đời sống: Các chất quen thuộc như caffein trong cà phê, nicotin trong thuốc lá, capsaicin trong ớt đều thuộc nhóm an-ca-lo-ít.

Nguồn gốc và xuất xứ của An-ca-lo-ít

Tên gọi “alkaloid” bắt nguồn từ tiếng Ả Rập “al-qaliy” nghĩa là kiềm, kết hợp với hậu tố Hy Lạp “-eidos” nghĩa là giống như. Thuật ngữ này được nhà hóa học Đức Carl Meissner đề xuất năm 1819.

Chất an-ca-lo-ít đầu tiên được phân lập là morphin từ nhựa thuốc phiện vào năm 1806 bởi dược sĩ Friedrich Sertürner. Sử dụng thuật ngữ “an-ca-lo-ít” khi đề cập đến các hợp chất hữu cơ chứa nitơ có nguồn gốc tự nhiên, đặc biệt trong nghiên cứu dược liệu và hóa học.

An-ca-lo-ít sử dụng trong trường hợp nào?

Thuật ngữ “an-ca-lo-ít” được dùng trong nghiên cứu hóa học, dược học, độc chất học, hoặc khi đề cập đến thành phần hoạt chất trong cây thuốc và dược liệu.

Các ví dụ, trường hợp và ngữ cảnh sử dụng An-ca-lo-ít

Dưới đây là một số ví dụ giúp bạn hiểu rõ cách sử dụng từ “an-ca-lo-ít” trong các ngữ cảnh khác nhau:

Ví dụ 1: “Morphin là một an-ca-lo-ít có tác dụng giảm đau mạnh.”

Phân tích: Dùng trong ngữ cảnh y học, chỉ hoạt chất có nguồn gốc từ cây thuốc phiện được sử dụng làm thuốc giảm đau.

Ví dụ 2: “Caffein là an-ca-lo-ít phổ biến nhất, có trong cà phê và trà.”

Phân tích: Chỉ hợp chất kích thích thần kinh quen thuộc trong đời sống hàng ngày.

Ví dụ 3: “Lá ngón chứa an-ca-lo-ít độc có thể gây tử vong.”

Phân tích: Dùng trong ngữ cảnh độc chất học, cảnh báo về độc tính của alkaloid trong thực vật.

Ví dụ 4: “Quinin là an-ca-lo-ít được chiết xuất từ vỏ cây canhkina để điều trị sốt rét.”

Phân tích: Chỉ hoạt chất dược liệu quan trọng trong lịch sử y học thế giới.

Ví dụ 5: “Các nhà khoa học đã phát hiện hơn 12.000 loại an-ca-lo-ít trong tự nhiên.”

Phân tích: Dùng trong ngữ cảnh nghiên cứu khoa học, nhấn mạnh sự đa dạng của nhóm hợp chất này.

Từ đồng nghĩa và trái nghĩa với An-ca-lo-ít

Dưới đây là bảng tổng hợp các từ liên quan đến “an-ca-lo-ít”:

Từ Đồng Nghĩa / Liên Quan Từ Trái Nghĩa / Đối Lập
Alcaloid Axit hữu cơ
Hợp chất kiềm thực vật Hợp chất trung tính
Hoạt chất tự nhiên Hợp chất tổng hợp
Dược chất Chất trơ
Độc tố thực vật Chất dinh dưỡng

Dịch An-ca-lo-ít sang các ngôn ngữ

Tiếng Việt Tiếng Trung Tiếng Anh Tiếng Nhật Tiếng Hàn
An-ca-lo-ít 生物碱 (Shēngwù jiǎn) Alkaloid アルカロイド (Arukaroido) 알칼로이드 (Alkalloideu)

Kết luận

An-ca-lo-ít là gì? Tóm lại, an-ca-lo-ít là nhóm hợp chất hữu cơ chứa nitơ có nguồn gốc tự nhiên, mang dược tính mạnh và đóng vai trò quan trọng trong y học cũng như đời sống con người.

Fenwick Trần

Fenwick Trần

Fenwick Trần là tác giả VJOL - Tạp chí Khoa học Việt Nam Trực tuyến. Ông cống hiến cho sứ mệnh lan tỏa tri thức đến cộng đồng học thuật.