Nguyễn Hữu Lạc Thủy, Nguyễn Thị Thuận, Trần Phi Hoàng Yến, Võ Thị Bạch Huệ

Nhiều nghiên cứu đã chứng minh cây trinh nữ hoàng cung Việt Nam (TNHC, Crinum latifolium L.) có chứa những hoạt chất sinh học (crinafolidin, crinafolin, paratorimin) với khả năng ngăn chặn sự phát triển của tế bào u và kích thích tế bào lympho T hoạt động và phát triển, hoặc hỗ trợ trị liệu chứng phì đại lành tính tuyến tiền liệt và u xơ tử cung. Sau khi sàng lọc hoạt tính kháng cholinesterase in vitro của một số phân đoạn chiết xuất từ lá, rễ, và củ của cây TNHC, nghiên cứu nhằm tiến hành đánh giá khả năng bảo vệ não chống lại sự suy giảm trí nhớ do trimethyltin và khảo sát mối quan hệ với sự thay đổi hàm lượng acetylcholin và hoạt tính acetylcholinesterase trên chuột nhắt trắng.

Đối tượng: Chuột nhắt trắng (đực), giống Swiss albino, trọng lượng 20-25 g (khoảng 5-6 tuần tuổi), do Viện Vaccin và Sinh phẩm Y tế Nha Trang cung cấp.

Nguyên vật liệu: Trimethyltin (TMT) chlorid-Sigma Aldrich; Kít thử ACh/AChE Amplex Red (Sigma); Cao chiết trinh nữ hoàng cung (TNHC); Thuốc đối chiếu Galanthamin (Gal.); Dung dịch muối đẳng trương Saline.

Phương pháp nghiên cứu: Chuột được chia thành lô chứng và lô dùng TNHC, TMT. Sau đó, đánh giá tác động chống suy giảm trí nhớ; Thử nghiệm mê cung chữ Y ; Thử nghiệm khám phá vật thể lạ; Thử nghiệm tìm nước; Thử nghiệm mê cung bơi; Định lượng ACh và AchE; Đánh giá hoạt tính AchE.

Phương pháp xử lý thống kê: Kết quả nghiên cứu biểu diễn bằng TB±S.E và xử lý bằng phương pháp phân tích phương sai 1 yếu tố với Fischer's PLSD test, hoặc phân tích phương sai 2 yếu tố với Bonferroni/Dunn test.

Kết quả: Khả năng chống suy giảm trí nhớ của một số cao chiết phân đoạn từ cây TNHC đã được chứng minh thông qua mô hình thực nghiệm gây suy giảm trí nhớ bằng TMT. Hiệu quả này có liên quan đến khả năng bảo vệ hệ cholinergic thông qua khả năng làm tăng hàm lượng acetylcholin và làm giảm hoạt độ của acetylcholinesterase trong vùng hải mã não chuột nhắt do TMT gây ra.