Xét về động cơ di dân, chúng ta có thể chia những lớp di dân người Hoa đến Nam Bộ trong các thế kỷ qua thành hai nhóm lớn: nhóm đến vì mục tiêu tỵ nạn chính trị và nhóm đến vì mục tiêu kinh tế. Hai nhóm di dân này không những có sự khác nhau về mục tiêu di cư mà còn có nhiều điểm khác nhau từ tâm thế cho đến điều kiện lịch sử và các điều kiện tác động khác, khiến cho quá trình hòa nhập vào cộng đồng Việt Nam của họ cũng có nhiều nét khác biệt, tạo ra những diễn biến hết sức đa dạng của văn hóa Hoa tại Nam Bộ.